Urenlang zat ik de 850 reacties te lezen op een Volkskrant-column. In de column wordt gesteld dat het gedachtegoed van Wilders lijkt op dat van Hitler. Ik vind dit een erg voor de hand liggende en juiste vergelijking. Een bevolkingsgroep op basis van hun geloof op populistische wijze zeer negatief afschilderen. De columnist zei niet dat Wilders net als Hitler die bevolkingsgroep ging uitroeien. Hij zei alleen dat ze op dezelfde manier een minderheid discrimineren.
De reacties variëerden van “ja inderdaad!” tot “hoe denkt de linkse kerk met deze idiote vergelijking weg te komen?”. Het fascinerende vond ik dat er best intelligente mensen tussen zaten die het laatste dachten. Intelligent als in: goed stellingen onderbouwen, beredeneren en formuleren. Er was zelfs een man (tenminste, ik neem maar aan dat het man is; op internet weet je dat toch nooit zeker) die net als Wilders de misvatting koesterde dat de islam een “politieke ideologie” is in plaats van een religie. Hoe men bij een dergelijke conclusie arriveert is mij een volslagen raadsel. De katholieke kerk heeft in het verleden zelf ook aan wereldlijke heerschappij gedaan (dat de paus naast baas van de kerk ook baas van grote landen was) en vandaag de dag zijn er maar liefst drie politieke partijen in Nederland die hun politieke gedachtegoed laten inspireren door het christendom. Gek genoeg voelt Wilders geen scrupules om een kabinet met het CDA erin te steunen. Als je zo spastisch reageert op het vermengen van religie met ideologie, moet je het CDA ook wantrouwen. Maar nee. Alleen de islam is een probleem. Het feit dat religie ook in het Westen regelmatig vermengd wordt met politiek negeert hij.
Hij negeert ook dat niet alleen sommige moslims, maar ook sommige christenen in Nederland de gelijkheid tussen man en vrouw met voeten treden. De hoofddoek symboliseert inderdaad de seksistische gedachte dat vrouwen zichzelf moet kuisen om maar geen begeerte bij mannen op te roepen. Is Wilders wel eens op de Veluwe geweest? In sommige dorpen zie je vrouwen alleen op straat als ze achter een kinderwagen lopen. Vrouwen die geen broeken mogen dragen en hun haar niet mogen afknippen. Ze dragen rokken tot op de enkel, want je zou maar een stukje bloot been zien. Onkuis. Vijftig jaar geleden was het hier ook niet netjes om blootshoofds over straat te gaan. Dat soort uiterlijke verschijnselen zijn soms gelinkt aan een religie, soms aan een cultuur, maar altijd onderhevig aan verandering.
Hoe kunnen intelligente mensen toch tot zulke opzichtig discriminerende gedachten komen? Bij de man die reageerde op de Volkskrant-column speelden deze twee verschijnselen een rol:
- In-group and out-group homogeneity/heterogeneity:
Dit is een goed gedocumenteerd psychologisch verschijnsel: de groep waartoe men zelf behoort vindt men heterogener dan de groep waartoe men niet behoort.
Oftewel: alle moslims zijn fundamentalistisch, terwijl binnen het jodendom en christendom verschillende min of meer fundamentalistische stromingen bestaan. - Het eigen rechtsgevoel als de norm beschouwen. De man was het bijvoorbeeld niet eens met de rechtszaak tegen Wilders: “Wetten die rechtmatige meningen criminaliseren zijn geen wetten die ik respecteer.” en: “Wetten zijn acceptabel als zij legitiem zijn.” Dit is eigenlijk het hele probleem van die hele PVV-stroming: men voelt zich gerechtvaardigd in zijn standpunten puur en alleen vanuit het eigen rechtsgevoel zonder er rekening mee te houden dat andere meningen, andere inzichten, andere uitgangspunten mogelijk zijn. Daar hoef je dus ook geen begrip of zelfs maar beleefdheid voor op te brengen. Je kan erop wachten dat de PVV hier een keer op gaat stuklopen. Er zal een keer een punt komen waarop zich een splitsing der geesten voordoet: de ene helft vindt het van de pot gerukt dat… en de andere helft vindt het knettergek dat…
